Asıl mesleği askerlik olan, 1571’de Türk’lerle yapılan İnebahtı Savaşı’nda Türk’lere karşı savaşan Cervantes, bu savaşta sol elini kaybetmiştir. 58 yaşında Don Kişot’un ilk bölümünü, 69 yaşında ikinci bölümünü yazmıştır. “Don Kişot”, dünya edebiyatında öyküden romana geçişin ilk adımı sayılmaktadır. Cervantes Don Kişot’la modern romanın kurucusu olmuştur. Cervantes bu eserinde alaycı bir anlatım kullanmıştır.
İçindekiler
Donkişot Romanının Özeti
Asıl adı Alanso Quijano olan Don Kişot (Don Quijote) elli yaşlarında, bekar, zayıf, uzun boylu, İspanya’nın Mancha eyaletinde yaşayan soylu bir kişidir. Tek zevki eski romantik çağların gezgin şövalyelerinin yaşam öykülerini okumak olan Alanso, kendini bu öykülere kaptırmaktan dolayı biraz kafayı sıyırır. Eski çağların şövalyelik kurumunun yeniden canlandırılması gerektiğine inanmaya başlar. Bu yüzden evinin mahzenindeki, atalarından kalma paslı mızrağı, kılıcı, kalkanı alır; zırhı da kuşanır. Başına miğfer diye berber çanağını geçirir, küheylan gibi gördüğü sıska atına biner, güya tutsak prensleri kurtarmak, hainleri cezalandırmak, başarılarıyla dünyaya ün salmak üzere düşer yollara.
O artık şövalye olmaya hazırdır ama şövalye unvanını da ancak bir lord verebilir.
Kafasında büyük bir şato gibi kurduğu bir hana rastlar. Hancıyı da lord gibi görür. Hancı onun zararsız bir deli olduğunu anlar ve handaki diğer misafirleri de eğlendirerek mükemmel bir törenle ona şövalyelik unvanını verir.
Bundan sonra Alanso kendine “Don Kişot” adını verir, yolda karşılaşıp yanına aldığı köylü “Sancho” ile serüvenlere yelken açarlar. Sancho onun silahşörü olur.
Okuduğu öykülerdeki tüm şövalyeler bir kıza aşık olarak anlatıldığı için güzel, soylu, erdemli biri olduğunu düşündüğü basit, kaba bir köylü kızını sevgili olarak seçer.
Don Kişot’un ilk macerası yel değirmenleriyle savaşmasıdır. Onlarla savaşmasının sebebi de onları insanlara kötülük yapan devlermiş gibi görmesidir. Her ne kadar Sancho engel olmaya çalışsa da o yel değirmenlerine saldırır.
Yel değirmenlerinin dönen kanatları Don Kişot’u perişan eder. Bu darbeler onu akıllandırmaz.
Don Kişot kendi hayal dünyasında yaşamaktadır. Gerçek dünyada gördüğü her olayla hayalindekileri kendi mantığıyla birleştirir.
Bir yerde zincire vurulmuş kürek mahkumlarını görür. Onları mazlum insanlar sanarak kurtarma savaşına girişir. Bunu başarırda.
Başka bir yerde gördüğü iki koyun sürüsünü birbirleriyle savaşmak üzere olan iki ordu sanır. Zayıf olan tarafa yardım etmek amacıyla diğer tarafa saldırır. Bu yüzden de çobanlardan dayak yer. Başlarından daha pek çok olay geçer. Sonunda köyüne dönen Don Kişot’u Sanso Carraso adındaki biri tedavi eder. Tekrar normal bir insana dönüşen Don Kişot artık Senyor Alanso Quijano’dur.
Romanın sonunda hastalanıp yatağa düşen Don Kişot, aklı başında bir Hıristiyan olarak ölür.
Donkişot Romanını Neden Okumalıyız?
Sıska küheylanında yol alan baş kahraman Don Kişot bir devler ordusuna meydan okuyor. Onun gözlerinde görevi, sevgili leydisi Dulcinea adına bu dev yaratıkları mağlup etmek. Ancak bu yiğitlik yanlış temellere dayanıyor. Yaveri Sanço Panza’nın da ona defalarca açıkladığı üzere onlar dev değil; sadece yel değirmenleri. Ama Don Kişot yılmıyor, bir elinde mızrağıyla değirmenlerin gazabına uğruyor. Şevki hiç kırılmıyor, şövalye gururla kendini gösteriyor ve görevine daha da sıkı bağlanıyor.
Bu olay örgüsü Don Kişot’un niçin bu kadar sevildiğini kısaca özetliyor: Alonso Quijano’nun epik, mantıksız ve duygu yüklü hikayesi, beceriksiz ama cesur Manchalı Don Kişot, diğer adıyla Acıya Göz Yumanların Şövalyesi. Aslı iki cilt hâlinde yayınlanan eserin olay örgüsüde Don Kişot, Kuzey ve Güney İspanya’ya seyahat ederek şeytani güçlerle savaşır.
Don Kişot’un muhtemelen hayal gücüne karşın yaratıcısı Miguel de Cervantes kitabının dünyanın en çok satan romanı olacağını hayal dahi edemezdi. Asker olarak beş yıl kapalı kapılar ardında, beş yıl da korsanların esiri olarak Cervantes hayatının çoğunu sıkıntı içinde bir şair ve yazar olarak geçirdi. En büyük eserini ancak 50’li yaşlarının sonuna geldiğinde yayınlatabildi: Şövalye romanlarına dair epik bir hiciv.
Bu esnada şövalyeler ve ahlaki görüşlerini anlatan macera dolu ortaçağ romanları Avrupa kültürünü etkisi altına almıştı. Cervantes’in kendi de bir hayran olsa da bu tekrar eden kitaplardan bıkmıştı, kitaplar karakter gelişimi üzerinde değil, kahramanlık becerisi üzerinde duruyordu. Bu kitaplara meydan okumak için Don Kişot’u yazdı; günlerini gece gündüz şövalye romanları okuyarak geçiren bir hidalgonun, başıboş bir asilzadenin hikayesi. Bu hikayeleri okuyarak aklını kaçırıyor, kendini mağdurlar için savaşan bir şampiyon ilan ediyor. Kasabadaki herkes onu bu delilikten vazgeçmesi için ikna etmeye çalışıyor, kütüphanesindeki göze çarpan kitapların bazılarını yakacak kadar ileri gidiyorlar. Ancak Don Kişot durdurulamaz. Parlak zırhını giyip kuşanıyor, sıska atının üzerine çıkıyor ve zafer arayışıyla kasabayı terk ediyor.
Cervantes’in romanı cesur şövalyenin şanssızlıklarını anlatan bir dizi bölümden oluşuyor. Diğer şövalye kitaplarının ve hatta tüm diğer kurguların aksine Cervantes’in hikayesi baş kahramanın iç yaşamını çok derinden irdeliyor. Öykü ilerledikçe Don Kişot da olgunlaşıyor, fark edilir bir dönüşüm geçiriyor. Bu edebi keşif sayesinde pek çok akademik kişilik Don Kişot’u ilk çağdaş roman kabul etti. Üstelik bu karakter gelişimi tek başına olmuyor. Hikayenin başında Don Kişot’a Sanço Panza isminde eski köylü bir silahşör katılıyor. Sanço ve Don Kişot iki farklı çalışma konusu: Biri ayakları yere basan bir realist, diğeri ise idealizm öncüsü. Canlı ve verimli arkadaşlıkları baş kahraman ve onun yardımcısı orijinal ikilisi olarak yüzyıllar sürecek kurgusal ortaklıklara ilham veriyor.
Don Kişot inanılmaz bir başarı elde etti. 17. yüzyılda Avrupa’da defalarca basıldı. Hatta günah oldukları gerekçesiyle kiliselerin tüm kitapları yasakladığı Amerika kıtalarında bile okuyucular korsan basımlarla kitaba erişti. Kitap öylesine beğenildi ki okuyucular daha fazlasını istedi. Rakip bir yazar sahte bir devam öyküsüyle bu başarıya dâhil olmaya çalışınca Cervantes hikayenin devamını yayınladı. Artık birinci ve ikinci cilt tek cilt hâlinde satılıyor ve ikinci cilt birincisinin bittiği yerde başlıyor ama artık Don Kişot ve Sanço halk kahramanları. Tıpkı gerçek hayattaki gibi Cervantes, romanının başarısını karakterlerinin dünyasına dâhil etti. Bu alışılmadık sonradan farkındalık stili felsefi bir karmaşıklık ortaya çıkardı, şövalye ve silahşörü hikayenin anlamı üzerine fikir yoruyorlar.
Ne yazık ki Cervantes, kitabın yayın hakkını çok az kişiye sattı. Ün içinde tek başına vefat etti. Ama yaratıcılığın ve bireyselciliğin gücü üzerinde yazdığı bu tez sanat, edebiyat, popüler kültür ve hatta siyasi devrimlere bile ilham verdi. Don Kişot’a göre hayal gücümüz hareketlerimizi yön verir, bizi değişim yapma gücüyle donatır ve gerçekten de bizi insan kılar.
Miguel de Cervantes kimdir?
Osmanlı’ya karşı savaşırken esir düşen, bir ömür yazmak ve yaşamak için mücadele verirken yolu türlü talihsizliklerden geçen dünyanın okuduğu Don Kişot’un yazarı, Miguel de Cervantes’in hayat hikayesi
Yaşamı boyunca aslında peşinden koştuğu kendi benliğiydi. Kimdi? Kim olmak istiyordu? Nerede durmalı, neler yapmalı, hangi yollara sapmalı, sonunda nereye varmalıydı? Dünya, onu ilk “Dünyanın delisi” olarak işte tam da bu soruların hepsine birden cevap bulduğu ya da madalyonun bambaşka bir yönünden bakıldığında hiç cevap bulamadığı için tanıdı. Kafasına göre davranıyor, yaşıyordu. Yolu savaşlardan, esirlikten, hapisten geçti ve tüm bu yollar boyunca ne kadar tökezlese de kavgasından, şizorfrenik korkularına yenik düşmemek için direnmekten vazgeçmedi. Bir gün onu kurtaracak olanın edebiyat olduğunu, siyahlarını yaşayıp yolun sonuna vardığında beyaz ışığın kendisini orada beklediğini biliyordu. Sadece yolu biraz uzun tutmuş olacak ki, sona ulaştığında ona tadını çıkaracak bir dünyalık zaman kalmamıştı. Yoksulluğa doğdu, mücadeleyle ve çokça talihsizliklerle yaşadı, zenginliği tadamadan da öldü. Ama aslında o da sonsuzluğu keşfedenlerdendi.
Cervantes’in biyografisini yazmak, işte tüm bunlardan sebep yazmak çok zor. 400 yıllık bir ün ve ne kadar uğrasa da gizemi çözülemeyen bir geçmiş. Hakkındaki her şey güçlü sebeplere dayanan varsayımlardan ibaret olsa da, nihayetinde bir Cervantes yaşadı ve Don Kişot’u yazdı…
Çocukluğu ve eğitimi
Cervantes, 1547’de, Madrid’in Alcala de Henares bölgesinde yoksul bir aile olan Madame Leonor de Cortinos ve Rodrigo de Cervantes’in yedi çocuğundan dördüncüsü olarak dünyaya gözlerini açtığında, ailesi ona, “Miguel de Cervantes Saavedra” adını verdi. Yahudi kökenli olduğu bilgisi, yüzyıllar içinde sayısız araştırmaya konu olacaktı. Resmi kayıtlarda 1547 olan doğum tarihi, bazı araştırmacılara göre 1549’du. Yahudi olup olmadığı konusunda ise, kesin bir sonuca varılamayacaktı…
Babası kimi kaynaklara göre sağlık memuru, kimine göre de bir gezgin eczacı cerrahtı ve onun mesleğinde yaşadığı sıkıntılardan sebep, pek çok kez taşındılar. 1551’de Valladolid’e taşınan aile, sonra yeniden Alcala de Henares bölgesine döndü. Sonra 1553’te İspanya’nın güneyindeki şehirlerden birine, Cordoba’ya geçtiler.
1562’de, amcası, onu Sevilla’da bir Cizvit Okulu’na gönderdi. Ancak ailesinin içinde bulunduğu yoksulluk sebebiyle eğitimini tamamlayamadı ve Madrid’e geldi. Düzenli bir eğitim hayatı olmadı Cervantes’in. Ancak Madrid’de kendi kendini yetiştirmenin olanağını bulacaktı. Edebiyata ilgi duymaya henüz çocuk yaşlarında başlamıştı. Yazdıkları ve okudukları ile üstün olan hayal gücünü daha da geliştiriyordu. Aslında o tam bir maceracıydı. Devrinin insanıydı. Yolu kölelikten geçecek, yanlış yollara sapıp birçok kez hapse düşecek ve bir gün en iyi yaptığı şey yazmak olacaktı.
İlk talihsizliği:
Cervantes, ilk talihsiz kazasını yaşadığında 21 yaşındaydı. Madrid’de bir kadın sebebiyle tutuştuğu düelloda rakibini ağır bir şekilde yaralamıştı. Evet, suçluydu. Ancak suçu sadece rakibini yaralamak değildi. Zaten dönemin kanunlarına göre düelloya katılmış olması başlı başına bir suçtu. Kanun, sonucunun ağır cezalar olduğunu söylüyordu.
Cervantes’in gıyabında kurulan bir mahkemede halkın gözleri önünde sağ elinin bileğinden kesilmesine ve 10 yıllığına İspanya Krallığı’nın sınırları dışına sürülmesine karar vermişti. Cervantes, şimdi bu cezadan kurtulmak için mutlaka bir şeyler yapmalıydı. Bu durum sadece can tatlılığıyla ilgili değildi. Edebiyat alanında hayattan beklentileri fazlaydı. Belki şimdi çok hayalperestçeydi; ama yapabilirdi. Kalem ve kılıç tutan sağ elinin olmayışını kabullenemezdi.
Kendini unutturmanın bir yolunu bulmalıydı. Önce Valensiya’ya, sonra da Katalunya’ya geçti. Ardından da yurt dışına gitmeye karar verdi. Son çareyi İtalya’ya kaçmakta bulmuştu. 1570’te, İtalya’da Kardinal Acquaviva’nın hizmetinde çalışmaya başladı.
Bu sırada Avrupa üzerinde müthiş bir Osmanlı korkusu mevcuttu. En büyük şoku Kıbrıs ve Trablusgarp’ı yitirdiklerinde yaşadılar. 1570’te, Osmanlı padişahı II. Selim, Kıbrıs’ı ele geçirince Papa V. Pius, Osmanl’ya karşı birlik olma çağrısında bulundu. Osmanlı’nın, Akdeniz’de giderek artan hakimiyeti, Haçlı Seferleri’nden birini daha tetikliyordu.
1959’da, Trablusgarp’ın yönetimindeki Malta Şövalyeleri, İspanya, Papalık, Sicilya, Malta, Napoli, Monako, Cenova, Floransa gibi birçok devleti tek bir ittifakta buluşturmuştu ve Akdeniz’deki Osmanlı üstünlüğüne karşı büyük bir Haçlı Donanması oluşturuldu. Cervantes de kaçak olduğu bu süreçte Napoli’ye gitti ve Haçlı Ordusu’na katılmak için İspanyol birliklerine gönüllü asker olarak katıldı.
4. Haçlı Donanması’nın başında İspanya Kralı II. Felipe’nin kardeşi, V. Carlos’un gayrimeşru oğlu Don Juan de Austria vardı. 7 Ekim 1571’de Osmanlı ve Haçlılar, Yunanistan sınırları içinde bulunan İnebahtı açıklarında çatıştı. Cervantes, “Marquesa” adlı İspanyol kadırgasında idi. Osmanlı, denizlerde ilk büyük yenilgisini yaşadı.
Bu savaşın Cervantes cephesinde getirisi ise, kaderden kaçılamayacağının kanıtı gibiydi. Sağ elini kurtarmak için kaçan Cervantes, savaşta sol elinden ve göğsünden yaralandı. Tedavi için Mesina’ya gönderildi; 6 ay sürdü. Ancak bir daha sol kolunu hiç kullanamadı…
Türklere esir düştü:
Cervantes, ertesi yıl tekrar askerlik görevine döndü. Osmanlı’ya karşı Haçlılar’ın sırasıyla düzenlediği Korfu, Navarin, Tunus, Halkavud Seferleri’nde görev aldı.
Cervantes, askeri rütbesini yüzbaşılığa yükseltmeyi çok istiyordu. İlk katıldığı İnebahtı Savaşı’nın üzerinden 4 yıl geçmişti. Hala rütbesini yükseltememiş olmasına çok içerliyordu ki, Halkavud Seferi sırasında, Eylül 1575’te, Napoli’den İspanya’ya gelen “Sol” adlı kadırgayla çıktıkları yolda, Osmanlı kadırgaları, Cervantes ve kardeşinin de aralarında bulunduğu herkesi alıp Cezayir’e götürdü.
Cervantes, Deli Mehmet Reis adlı Türk denizciye esir düşmüştü. Cezayir’deki bu esir hayatı, 5 yıl sürecekti. Pek çok kez kaçma girişiminde bulunsa da başaramamıştı…
Kölelik zamanları:
Cezayir’de köle olarak yaşamaya başlayan Cervantes, satıla satıla nihayet Cezayirli Hasan Paşa’nın köleliğine kadar geldi. Hayatındaki ironi yine devreye girmişti. Cizvit papazlığı eğitimi alan Cervantes, buradan sonra İstanbul’a esir işçi olarak getirildi ve papaz eğitiminden geçmenin ironisi ona bıyık altından gülerken o, Kılıç Ali Paşa’nın Tophane’de Mimar Sinan mimarlığında yaptırdığı Kılıç Ali Paşa Camii’nin yapımında çalıştı.
Hayat, nefes aldığın sürece sana her duyguyu tattırıyordu işte. Cervantes’in kaderinde karşı cephede savaştığı millet için bir camii yapımında çalışmak da vardı… Üstelik camiyi yaptıran da, karşı cephede duran Kılıç Ali Paşa idi. O, İnebahtı’nın yenilmeyen komutanı Uluç Ali Paşa’ydı. Savaş sonrası Kaptan-ı Deryalığa getirilip “Kılıç Ali Paşa” olarak anılmaya başlamıştı.
Neyse ki 5 yılın sonunda ailesi gerekli fidyeyi tamamlamıştı. Kaynaklarda belirtilen bir başka bilgiye göre de, Cervantes’in hayatında bu adım, Kılıç Ali Paşa’nın camii inşaatında çalışan tüm köleleri azat etmesiyle sonlanıyordu. Cervantes, Kuzey Afrika ve İstanbul’da geçirdiği macera dolu toplam 5 yılın ardından nihayet ait olduğu topraklara dönüyordu…
Elde var yazarlık:
Dışarıdan bakıldığında evet, o bir köleydi ve 5 yıl boyunca ona verilen her işte çalıştı. Ancak bir yandan da kazandığı pek çok şey vardı. Sadece biraz zamana ihtiyaç vardı. Çünkü savaşın ve esirliğin ötesinde bambaşka bir Cervantes vardı: Etrafında gördüğü her şeye sadece bakmıyor, aynı zamanda görüyordu. Savaştan esirliğe doğru varan yolculuğunda, yaşadığı dönemin Avrupa’sını ve Osmanlı egemenliğinde bulunan tüm Orta Doğu’yu, yaşam şeklini gözlemlemişti. Onlar gibi yemiş, içmiş, konuşmuş, yaşamış; ama hayallerinde onlardan hep ayrılmıştı.
Sonunda 19 Eylül 1580’de ülkesine dönmüştü Cervantes. Saraydan mutlaka bir görev alacağına emindi. Bunca zamanın üzerine en büyük hayal kırıklığı kuşkusuz bu oldu. 1581’de İspanya Kralı II. Felipe, onu, Oran’a gönderdi. Ancak Cervantes bir süre sonra tekrar işsizdi. Elini attığı her iş, dağılıp dökülüyordu sanki. Haçlı Seferleri’ne katılırken umduğunu bulamayışı aradan hiç onca zaman geçmemiş gibi hala asabını bozuyordu zaten. Savaştaki “kahramanlıklarının” kendisine İspanya’da hatırı sayılır bir maaş getireceğinden öylesine umutluydu ki. Oysa ona sadece donanmanın depolarından birinde muhasebe işi verilmişti. Haset miydi, kıskançlık mıydı memnuniyetsizliğinin kaynağı bilinmez, Cervantes’in adı burada bir dolandırıcılık işine karıştı. Bir süre hapis yatıp cezasını çektikten sonra da karışık duyguları iflah olmayacaktı…
Her adımının hayal kırıklığı olarak kendine dönüşünü izleyen Cervantes, Güney Amerika kolonilerinde bile iş aradı. Arayışlarının boşa olduğunu fark ettiğinde, 1583’te, Madrid’e döndü. Burada çocukluğundan beri hep içini kaptırdığı, en iyi yapacağı şeye nihayet yöneldi: Yazmak!
Bir gün klasikleşeceğinden habersiz yazacağı Don Kişot, işte tüm bunların, yaşadığı ve gözlemlediği ne varsa hepsinin sonucu olacaktı. Birçok eserinde bu esaret günlerinden bahsedecek, haliyle kitaplarında Türkler oldukça sık yer alacaktı. Karşı cephelerde olduğumuz düşünülürse, elbette pek de pembe düşlü bahsedemezdi. Nihayetinde Türklerin elinde esirdi ve farklı bir dine de mensuptu. Kendi penceresinden bakıyor ve sadece olumsuz noktalara dikkat kesilebiliyordu…
İlk romanı:
Her insanın bir siyah bir de beyaz yüzü mü vardı? Cervantes, kendisinde tanımlayamadığı ya da hoş olmayan mı demeli, ne kadar davranış, ne kadar duygusu varsa siyah tarafında, yüzünü beyaz yanına dönüp de eline tüyden oluşan divitini hokkasına batırdığında – bence aynen bu şekilde yazıyor olmalı – her şey değişiyordu sanki. Hepimizin hayatında olduğu gibi aslında.
Cervantes yazmaya başladıktan sonuna kadar ilerleyen süreçte 30 kadar yazdı. Bir yandan da ilk romanını tamamlamak için çalışıyordu. Cervantes, nihayet 1584’te ilk romanı “La Galatea”yı yayımladı.
Cervantes evlendi:
Cervantes, ilk romanını yayımladığı yıl Ana Franca de Rojas adlı ilişkisi olan bir kadından kızı oldu. Ancak onunla değil, çok zaman geçmeden aynı yıl zengin bir çitçinin kızı olan Catalin de Salazar ile evlendi.
Maddi anlamda yazarlık yanında bir şeyler daha yapması gerekiyordu. Şimdi evliydi de üstelik. Ailesini geçindirmek için donanmada ambar sorumlusu olarak çalışmaya başladı. Görevi sırasında gözlemlenen bazı usulsüzlükler sebebiyle Cervantes, dolaylı da olsa suçlu bulunmuştu. Bir kez daha hapishane yolları göründü.
Hapisten çıktıktan sonra bu kez vergi toplayıcısı olarak çalışmaya başladı. 1597’ye kadar sürdürdüğü devlet memurluğundan, kaynaklara geçmeyen bir sebepten dolayı kovuldu.
Eserlerinde İstanbul:
Cervantes, manzum olarak yazdığı, üç perdeden oluşan “Oeviedolu Katalina Sultan” adını verdiği tiyatro eserini tahminen 1600’lerin başında yazmıştı. En çok bu kitabında İstanbul’dan, özellikle de Topkapı Sarayı’ndan bahsediyordu. Eserde olaylar, XVI. yüzyılın sonlarında III. Murat’ın padişahlığı sırasında geçiyordu…
Cervantes, bir yandan diğer eserlerinde olduğu gibi otobiyografik kesitler sunarken, bir yandan da döneminin gerçeklerine değiniyordu…
Bir klasiğe dönüşen Don Kişot:
Cervantes, hayatında yaşadığı ardı arkası kesilmeyen olumsuz gelişmelerden dolayı kendini iyi hissedemiyordu. Bir ara Amerika’ya gitmeye niyetlendi; ancak bu da mümkün olmadı. Sonunda Cervantes, kendisini bütünüyle yazmaya adamaya karar verdi.
Ancak bu da maddi açıdan kesin bir çözüm olmuyordu. Yazdığı oyunlar, şiirler ve de romanı ona henüz beklentilerini getirmemişti. Ne maddi ne manevi kazancı vardı. Çocukluğundan beri yoksulluktan yüzünü dönmeyen talihinin ne zaman döneceğini merakla yazmaya devam etti. Nihayet 1605’te, ününü yüzyıllarca yitirmeyecek “Don Quijote”yi (Don Kişot) yazdı. Belli ki umudunu yitirmeden devam etmenin ödülüydü bu. Siyah yanlarımızdan beyaza dönmeyi bilmenin ödülü…
Don Kişot, şövalyelik hikayelerini bıkmadan usanmadan okuyarak zamanla aklını yitirmenin kıyılarında gezen yaşlı bir adamdı. Bir süre sonra da okuduklarına inanır oldu ve bir şövalye olmaya karar verdi. Bir kahraman olarak anılmak ve kendini böyle hissetmek istiyordu. Bu özünde Cervantes’in kendisi için istediğiydi. Şimdi kuvvetli kalemiyle ulaşamadığı kahramanlıkta, şövalye kahramanlık öyküleriyle alay etme zamanıydı Cervantes için. Aslında alay ettiği tam olarak kendisiydi. Don Kişot, öyle bir ütopyada yaşıyordu ki, orada hanlar şato, yel değirmenleri de birer devdi. O, var olmayan tehlikeleri önceden seziyor, maceradan maceraya koşuyor ve sonunda hayal kırıklığına eşlik eden üzüntü ve biraz da utançla geri dönüyordu… Cervantes, Don Kişot’u yazmak için divitine uzandığında bugüne dek yaşadıklarından gözlemlediği, kalbinin ve aklının en bilindik köşelerinde tuttuğu her bilgiyi akıtmıştı. Bugüne dek yaşadığı her şeyi, yazmak için yaşayıp biriktirmişti sanki. O, sadece iyi bir yazma kabiliyetine değil, aynı zamanda iyi bir gözlem yeteneğine de sahipti.
Kimi kaynaklara göre Cervantes, “Çağdaş Romanın Babası” olarak kabul edilen Don Kişot’u yazmaya hapisteyken başlamıştı. İlk yazdığında da ona, “El Indigenioso Hidalgo Don Quijote de La Mancha” (La Mançalı Yaratıcı Don Kişot) adını vermişti. Cervantes bu eserde, İspanya’daki yaşamı, insanları, devleti, şövalyeleri ustalıkla hicvediyordu. Onu bunca ünlü eden, değerlendiren şey, böylesine çok yönlü, eşi benzeri daha önce denenmemiş bir eser oluşuydu. Cervantes, insanların psikolojik ve estetik tecrübelerini, genel ahlak düşüncesi ile aynı çerçevede buluşturmuş ve bu hiç de iğreti durmamıştı…
Cervantes, siyah ve beyaz yanının yansımaları arasında kaldığı gibi, edebiyatta da Honore de Balzac ve Homeros arasında bir yerlerde sıkışıp kalacaktı. Don Kişot, bir gün roman adını alacak edebiyat türünün gelişmesinde atılmış ilk adımlardan da biriydi. Cervantes, destan söyleyen son ozan ve modern anlamda bir roman kurgulayan ilk yazardı. İşte tüm bunlar yaşanmış onca siyahlığın üzerine ince satenden beyaz bir perde gibiydi. Her şeyin üzerine müthiş bir gölge olmuştu…
Yüzyıllar içinde dünyanın en çok okunan romanlarından olan Don Kişot, 38 dile çevrildi. Cervantes, Don Kişot’un ilk baskısı 1605’te yayımladıktan 10 yıl sonra 1615’te, ikinci baskısını yayımladı. Zaten dünya gözüyle görebileceği bir yılı kalmıştı…
Miguel de Cervantes öldü:
Yoksullukla boğuşarak geçirdiği hayatında Don Kişot, Cervantes’in miladıydı. Ancak çoktan 60 yaşını bulmuştu. İlk cildi Madrid’de Yayımcı Juan de La Cuaste’ye bastırmıştı. Ancak ikinci baskıyı yapmayı kimse istememişti. Ancak 10 yıl sonra Francisso de Robles’in ilgisini çekince Don Kişot yeniden basılabildi ve kitap neredeyse tüm dünyada keşfedildi. Cervantes, nihayet amacına ulaşmıştı. Ona 70.000 Ducado maaş bağlandı.
Ancak hayatta her şey bir rutinde gitmezdi. Ya da belki giderdi de, Cervantes’in rutinine dönmüştü. Tam bir servet oluşturacak ve bununla yaşayacaktı ki, ömrü vefa etmedi. Cervantes, 23 Nisan 1616’da Madrid’de, aynı gün Stratford on Avon’da hayata veda eden William Shakespeare ile birlikte, gözlerini kapadı. 69 yaşındaydı…
Kaynaklara göre Cervantes de, karısı da, 1698-1730 tarihleri arasında inşa edilen Trinitarian Manastırı’na gömüldü. Ancak mezar yeri tam olarak bilinmiyordu. 2015’te, yaklaşık 30 araştırmacının oluşturduğu bir grup Cervantes’in mezar yerini belirlemek için yola koyuldu. Kızılötesi kameralar, üç boyutlu tarama cihazları ve özel radarlarla yürütülen araştırma çalışmaları sonunda, mezarın ve kemiklerin Cervantes’e ait olduğu açıklandı.
Her insan kendi içinde bir başka dünya. Pek çok şizofrenik algıları var gibi. Bir hamur gibi yoğuruluyor, mayamız ne kadar tutarsa o kadar şekilleniyoruz. Belki Cervantes şekillenme sürecini biraz uzun tutmuştu. Kısa yoldan ulaşılmak istenen pek çok şeyde uzayan yollar gibi uzadı yolculuğu. Savaştı, esir düştü, sevemedi ya da belki yeri geldi çok sevdi. Nihayetinde sadece bir insandı ve bu dünyadan çok okunan bir eserle geçmeyi başardı…
Üstelik Fyodor Mihayloviç Dostoyevski, Charles Dickens, William Faulkner, Milan Kundera gibi birçok yazarı da etkiledi…